گریه بر مصایب حسین(ع) از لحظه مرگ تا عبور از صراط

بی تردید گریه بر مصائب امام حسین (ع) دارای فضیلت ها و آثار شگرفی می باشد، به نحوی که گاه قطره ای اشک برای مظلومیت اباعبدالله (ع)، نجات بخش انسان از آتش جهنم می گردد!
 گریه خالصانه و عارفانه بر امام حسین )ع) پاداش و آثار ویژه ای دارد که: برخی نجات بخش انسان از هول و هراس سکرات موت و عالم قبر و جهان برزخ و سرای آخرت است و برخی باعث زدوده شدن گناهان و مورد عنایت پیامبر و امامان نور (ع) قرار گرفتن و رسیدن به بهشت است، به نحوی که آیت الله حاج شیخ جعفر شوشتری گوشه ای از آن ها را چنین بیان می دارد.
واپسین لحظات
خروج روح از بدن، مرحله هراس انگیز و عذاب دردناکی است. امیرالمومنین (ع) در این مورد می فرماید:
»وَ اِنَ للمُوت لغَمرات هِی اَفظع من ان تستَغرق بصفة اَو تعتَدل عَلی عقُول اَهل الدُنیا؛ برای مرگ دشواری هایی است که هراس انگیزتر از آن است که بتوان در قالب الفاظ و کلمات ریخته و یا اندیشه های مردم دنیا بتواند آن ها را دریابد.» (۱)
اما جالب است بدانید سوگواری بر حسین (ع) نجات بخش انسان از این مرحله هراس انگیز است. امام صادق (ع) به یکی از شیعیان فرمود: تو از مردم عراق هستی، آیا به زیارت مرقد پیشوای شهیدان مشرف می شوی؟
گفت: نه! چرا که دشمنان در آنجا زیاد هستند و خوف آن دارم که مراتب عمیق ایمان و اخلاص مرا به خاندان رسالت و پیشوای آزادی، به حکومت استبدادی گزارش دهند و برایم حادثه آفرینی نمایند.
فرمود: آیا ستمی که بر او رفت، به یاد نمی آوری؟
گفت: چرا!
فرمود: به خدا سوگند قطرات اشک هم نثارش می کنم، به گونه ای که خاندان و نزدیکانم، اثر سوگواری و اندوه جانکاه و بی میلی به غذا را نیز در من مشاهده می کنند.
امام فرمود: بشارت باد که در آستانه مرگ، پدرانم را در کنار بالین خویش مشاهده خواهی کرد و سفارش آنان به فرشته مرگ در مورد تو مایه روشنی دیدگانت خواهد شد. (۲)
منزلگاه قبر
فرود آمدن در منزلگاه قبر، مرحله هولناک دیگری است، به همین جهت توصیه شده است که فرد را در سه مرحله تا نزدیک قبر فرود آورند تا ترس او بریزد، و گریه و سوگواری بر حسین (ع) نجات بخش انسان از این مرحله است و نیز به همین جهت است که در روایات آمده است که:
شادمان ساختن قلب مردم با ایمان باعث می شود که خداوند همان کار پسندیده و انسان دوستانه را در عالم برزخ به صورت همنشین زیبایی خلق نماید تا در عالم برزخ به سوی انسان بشتابد و ضمن دیدار با او خاطرنشان سازد که: هان ای دوست خدا! اینک به بخشایش خدا و خشنودی او بشارتت باد. و همچنان او را از هراس جهان برزخ و قیامت تا پایان یافتن مرحله حسابرسی روز رستاخیز امنیت بخشد و همنشین با صفای او باشد(۳).
اینک با وجود این روایات و با عنایت به این نکته که پیامبر و امامان نور، سوگواری بر حسین (ع) را احسان و نیکی و نشانه همدردی و علامت پیوند با خویش وصف نموده اند (۴) اگر ما با سوگواری عارفانه و خالصانه و انجام کارهای شایسته، قلب مصفای آنان را شادمان سازیم در این صورت باید دید که همنشین زیبا و پر مهر عالم برزخ ما، که از شادمانی قلب های مطهر خاندان وحی و رسالت خلق می گردد، در چه اوجی از زیبایی و جمال خواهد بود؟ و چگونه در سراشیبی قبر به دیدار ما خواهد شتافت و چگونه ما را از هول و هراس نجات خواهد بخشید.
جهان برزخ
ماندن در عالم برزخ، گردنه هراس انگیزی است، که سخنان امام علی (ع) در این مورد وضعیت غمبار خفتگان در قبر را از زبانشان ترسیم می کند و می فرماید:
آنان هر لحظه ندا می دهند که: هان ای مردم! تنگی قبر، ما را سخت در فشار قرار داده است، ما هراس و وحشت را از یکدیگر به ارث می بریم و خانه های خاموش، ما را به باد تمسخر گرفته و بر ما فرو ریخته، زیبایی های بدن ها ما را نابود و نشانه های شناسایی چهره های ما را دگرگون ساخته و اقامت ما در این خانه های هراس انگیز، سخت به طول گراییده است.(۵)
اما باید دانست گریه بر حسین (ع) ایمنی بخش از این فشارها و گرفتاری ها نیز خواهد بود، چرا که با سوگوار بر حسین (ع) به هنگام مرگ، به گونه ای پرمهر، رفتار می گردد که اثر شادمانی و سرور تا روز رستاخیز در قلب او خواهد ماند.(۶)
هنگامه برانگیخته شدن
مرحله هولناک دیگر، هنگامه رستاخیز و برانگیخته شدن از قبر است چنانچه امام سجاد (ع) به یاد این مرحله سهمگین می گریست و می فرمود:
برای لحظات دشواری که از آرامگاه خود ذلیل و برهنه برانگیخته می شوم، گریه می کنم. لحظاتی که بار سنگین خویش را بر دوش می کشم و گاه به این سو و گاه بدان سو می نگرم. آن گاه که بندگان خدا در اندیشه و کاری جز اندیشه و نجات من هستند، روزی که در آن چهره هایی درخشان و خندان و شادمانند و چهره هایی غبارآلود و در سیاهی و ذلت فرو رفته اند. (۷) و باید سوگواری و گریه هدفدار بر حسین (ع) آبروبخش و عزت آفرین و باعث سبکی بار گناه خواهد بود.
در این مورد روایت است که: سوگوار بر حسین (ع) در حالی برانگیخته می گردند موجب می شود که چهره آن فرد خندان و شادمان باشد و فرشتگان به نعمت هایی که خداوند برای او فراهم ساخته است، او را بشارت می دهند. (۸)
زلزله رستاخیز
مرحله دیگر، زلزله رستاخیز است. این روز سهمگین با مواضع متعدد، ایستگاه های مختلف، شرایط گوناگون و سختی های بسیارش، سر راه انسان هاست قرار گرفته شده است.
روز رستاخیز، به دلیلی قیامت است و به دلیل دیگری پوشاننده.
به دلیلی ساعت نام گرفته و به دلیل دیگری زلزله شدید.
به دلیلی روز بر حق است و به دلیل دیگری کوبنده.
به دلیلی روزی است که مردم همانند پروانه های پراکنده شده اند و دوست پرمهر از سرنوشت دوست خود نمی پرسد و نجات از هر موضع و توقفگاهی در گرو کارهای شایسه، صفات پسندیده، ارزش های اخلاقی، تلاش خستگی ناپذیر، بذل جان و مال در راه خدا، عبادت و شب زنده داری، زهد و پارسایی و ترک آسایش و راحتی است؛ که فرد و جامعه در دوران حیات خود کسب نموده اند و شگفتا که گریه خالصانه و هدفدار بر حسین (ع) در بردارنده پاداش همه این ارزش ها و ویژگی ها و کارهای پسندیده است.
پیامبر گرامی (ص) هنگامی که دخت گرانقدرش از سوگواران حسین (ع) می پرسید، ضمن پاسخ او، به پاداش آنان اشاره کرد و فرمود:
«هر کس بر مصائب فرزندم حسین، گریه و سوگواری کند روز رستاخیز دست او را گرفته، به بهشت واردش خواهم ساخت.» (۹)
بر این باور، کسی که دستش در دست پیامبر باشد، نه حادثه کوبنده ای او را به هراس خواهد افکند و نه آن حادثه بزرگ و نه دیگر رخدادهای سهمگین روز رستاخیز.
مرحله حسابرسی
مرحله دیگر، مرحله حسابرسی و خواندن کارنامه های زندگی است. امیرمؤمنان به هنگام یادآوری آن مرحله حساس، شبانگاهان به بیان ها روی می آورد و ضمن سوز و گداز می فرمود:
آه، بر آن روزی که در کارنامه زندگی ام گناهانی را که خود فراموش کرده ام و تو ای آفریدگار من آن ها را برشمرده ای، می خوانم، آن گاه ندا می رسد که او را بگیرید و به سوی دوزخ بکشانید. خدایا! بازداشت شده ای که بستگان و کسانش نمی توانند او را نجات دهند، چه وضعی خواهد داشت؟(۱۰)
اما گریه و سوگواری هدفدار بر حسین (ع) به هنگام خواندن نامه، عمل نجات بخش است، چرا که در اوج گرفتاری و هراس حسابرسی مردم، سوگواران بر حسین (ع) در سایه عرش خدا هستند و به سخنان جانبخش و دلپذیر او گوش جان سپرده اند.(۱۱)
عبور از گذرگاه سخت صراط
مرحله سهمگین دیگر، عبور از صراط است که گذشتن از روی آن قطعی است و خداوند چنین مقرر فرموده است که همه عبورشان بر روی آن خواهد بود.
مردمی که باید از روی آن بگذرند گوناگون هستند، برخی همانند برق از روی آن می گذرند و برخی همانند کودک بر روی چهار دست و پا و برخی به هنگام عبور از آن بسان پروانگان بر آتش سهمگین دوزخ ریخته می شوند و در همان حال پیامبر(ص) ضمن راز و نیاز به پیشگاه خدا، عبور موفقیت آمیز مردم را می طلبد.(۱۲)
اما گریه کنندگان بر حسین (ع) دارای مقام و منزلتی هستند که خود پیامبر(ص) دست آنان را می گیرد و از گردنه های سخت و هولناک صراط نجاتشان می دهد.(۱۳)
نجات دهنده از آتش
سقوط در آتش دوزخ، دردناکترین کیفرهاست، از کیفرهایی است که آسمان و زمین توان تحمل آن را ندارند و گریه بر حسین (ع) همان گونه که روایات نشانگر آن است، نجات دهنده از این فاجعه و قطرات اشک هدفدار و عارفانه بر او، خاموش کننده حرارت آتش دوزخ است.(۱۴)
پی نوشت ها:
۱_(بحارالانوار، ج۷۷: ۴۳۸، ج۸۲: ۱۵۵)
۲_(بحارالانوار، ج۴: ۲۸۹)
)_۳بحارالانوار، ج۶: ۲۲۵، ۲۲۶)
۴_(بحارالانوار، ج۴۵: ۲۰۷)
۵_ (نهج البلاغه فیض، ۶۹۳، خطبه (۲۱۲
۶_ (بحارالانوار، ج۴۴: ۲۹۰)
۷_(بحارالانوار، ج۹۸: ۸۹)
۸_(بحارالانوار، ج۴۵: ۲۰۷)
۹_(بحارالانوار، ج۴۴: ۲۹۲)
۱۰_ )بحارالانوار، ج۴۱: ۱۲)
۱۱_ (بحارالانوار، ج۴۵: ۲۰۷)
)_۱۲بحارالانوار، ج۷: ۱۱۰)
۱۳_ (بحارالانوار، ج۴۴: ۲۳۴- ۲۳۵)
۱۴_ (بحارالانوار، ج۴۴: ۲۹۰)